Ferhenga Oxfordê ya ji bo her salê peyvek diyar dike ji bo sala 2018an peyva "toxic" hilbijart ku tê meneya jehrî, jehrîbûyîn. Li gor wan rihê salê ev peyv zêdetir dide der.
Lêgerîna peyva "toxic" di nava ferhengê de ji %45 zêde bûye û  de lêgerîna tora înternetê de jî derketiye pêş. Ev peyv ji bo gelek rewş, mesele û tiştan din tê bikaranîn. Ne tenê di wateya jehrîbûn û tiştên bi jehrî her wiha ji bo hin têkiliyan, mêranî, siyaset, jiyana rojane, çand û tiştên wek wê tê bikaranîn.

Peyvên din ên berendam û popîler in jî ev in: Peyva "techlash" ku tê meneya dijteknolojî, peyva "gaslighting" ku di meneya destpêka ji xwe bi gumanbûnê, "orbiting" di meneya yekê/î girtina markaja nêzik, "overtourism" di meneya cihek ji hêla turîzmê de gelek bal dikşîne.



Ferhenga Oxfordê ji bo sala 2017an peyva "youthquake" hilbijartibû ku tê wateya"guherîna hejîner ya li ser bingeha ciwaniyê an jî ciwanan" û ji bo sala 2016an jî "post-truth" wek peyva salê hatibû hilbijartin ku tê meneya "ji bo çêkirina raya giştî ji rastiyên berbiçav zêdetir bandora hest û nêrînên kesane. Hûn dikarin pêlê lînkan bikin û li wan jî binêrin.

Ji bilî Ferhenga Oxfortê gelek ferheng û saziyên din jî peyva salê diyar dikin. Ji bo kurdî jî tiştek wiha bê çêkirin çi xweş dibû. Ka îsal jî derbas bû belkî salek din xewnameblogspot.com peyva salê ji bo kurdî diyar bike :)

Videoya Oxfordê amade kiriye: https://youtu.be/udOLSkDRjbE

"Post-truth" a meriv dikare wek "ji rastiyê wêdetir / piştê rastiyê" bi kurdî bibêje, par (2016) ji hêla ferhenga Oxfordê ve peyva salê hatibû hilbijartin. Di roja îro de ku gelek tişt ji ser vegotinê şikil digre, xwûya ye wê her peyveke li ber çav be.
Di meneya qewimîna piştî bûyereke nîn e berowajiyê wê ger bi peyvek re were bikaranîn, tişta wê peyvê an wê bûyerê dixwaze reva bike bê nirx dike. Ji ber ku zêdetir bi bûyerên bi siyasetê re tê bikaranîn em ji ser wî hinek rewa bikin. "Ji bo çêkirina raya giştî ji rastiyên berbiçav zêdetir bandora hest û nêrînên kesane." dikare bê tarîfkirin. Wek her çiqas rastî li holê be jî, ne ji vê rastiyê bawerkirineke hestî. Kurdên bakur di siyasetê de baştir bi vê dizanin. Heta niha wisa dihat bawerkirin ku mirov ji ser rastî û tiştên bi dest tên girtin biryar didan lê post-truth vê serûbin kir. Êdî ne bi îstatîstîkan, li gor hestan biryar tên dayîn an jî bandora wê zêdetir bûye.
Cara pêşî ev peyv di nivîseke nivîskarê Sirp Steve Tesich ku di kovara The Nation di sala 1992'an de hatibû weşandin de derbas dibe. Wê demê di meneya "piştî rastî hat fam kirin" de ye. Bi pirtûka Ralph Keyes ya bi navê Post-truth Era (2004) re zêdetir tê bikaranîn.

Di kurdî de jî hevokên gelek tên parvekirin jî wiha ne. Wek hevoka "Ger hûn nebin yek hûnê herin yek bi yek" li ser navê Cegerxwîn tê parvekirin bêyî kesek bizanibe ka di kîjan berhemê de hatî gotin an li ku hatî gotin. Wek gotina li ser navê  Ebdurrehman Qasimlo tê parvekirin; "Ka çayekê dagire saqî! Bila wek jina Kurd xweşik û wek bextê wê reş be." Saqî çima ne şerab lê çay dadigre em daynin dera hanê, ev wisa zêde tê bikaranîn, êdî dibe rastiyeke. Hi ji te re post-truth.